Ochrona kolekcji muzealnych – wyzwanie dla nauk ścisłych

Opracowanie optymalnych wytycznych środowiskowych dla ekspozycji, magazynowania i transportu zbiorów dziedzictwa kultury jest zagadnieniem istotnym nie tylko dla ograniczenia ryzyka uszkodzeń dzieł sztuki, ale przede wszystkim dla zapewnienia ich trwałej ochrony w przyszłości. W ostatnich latach powszechnie dyskutowana jest idea poszerzenia dopuszczalnych wahań temperatury i wilgotności w pobliżu obiektów zabytkowych w celu bardziej zrównoważonego wykorzystania zasobów muzeów. Zmiana wytycznych konserwatorskich musi być jednak przede wszystkim bezpieczna i dlatego oparta na zrozumieniu jak zmienne warunki środowiskowe oddziałują na obiekty zabytkowe.

W niniejszym referacie postaram się przybliżyć państwu założenia nowego programu badawczo-edukacyjnego Instytutu Konserwacji Getty’ego. W ramach tego programu epidemiologiczne metody badawcze są stosowane do statystycznej analizy danych opisujących wywołane warunkami środowiskowymi uszkodzenia dzieł sztuki. Kluczowe jest również zastosowanie technik mikro- i nan- oindentacyjnych do badania mechanicznych właściwości materiałów artystycznych w funkcji temperatury i wilgotności. Przeprowadzone testy dowodzą, że możliwe jest rutynowe badanie sub milimetrowych próbek standardowo pobieranych przez konserwatorów na potrzeby badań stratygraficznych. Opracowanie rzetelnej metodologi badawczej oraz dostęp do ogromnego zasobu istniejących próbek otwiera perspektywę statystycznej analizy właściwości materiałów wykorzystywanych przez artystów w ramach specyficznej szkoły czy okresu. Te informacje mogą być bezpośrednio wykorzystane do opracowania bardziej efektywnych modeli zarządzania ryzykiem dla kolekcji muzealnych.